Persbericht - 98% van de overlijdens in Nederland: doodsoorzaak blijft onzeker

98% van de overlijdens in Nederland: doodsoorzaak blijft onzeker

In Nederland overlijden jaarlijks ruim 170.000 mensen. Daarvan wordt slechts in ongeveer 2.500 à 3.000 gevallen een klinische obductie uitgevoerd en in circa 250 à 300 gevallen een forensische obductie bij het NFI. Dat betekent dat bij 98% van alle overlijdens nooit met zekerheid wordt vastgesteld wat de werkelijke doodsoorzaak is. Het is en blijft, zonder nader onderzoek, nattevingerwerk.

Een natuurlijke doodsoorzaak is vrijwel nooit aan de buitenkant te zien

Er bestaat geen enkele doodsoorzaak die je betrouwbaar kunt vaststellen zonder onderzoek. Toch worden in Nederland doodsoorzaken grotendeels vastgesteld aan de buitenkant en op papier ingevuld, zonder dat er een obductie plaatsvindt.

Uit onze eigen obductieonderzoeken blijkt dat de genoteerde doodsoorzaak vaak onjuist is: bij ziekenhuispatiënten in 15–20% van de gevallen, en bij overlijdens vastgesteld door huis- en schouwartsen in een aanzienlijk hoger percentage van de gevallen.

Voorbeelden uit de praktijk laten zien hoe groot de verschillen kunnen zijn:

• Een hartpatiënt overlijdt plotseling. Zonder obductie wordt hartfalen genoteerd, maar het kan evengoed een andere oorzaak zijn, bijvoorbeeld een longembolie of een erfelijke aandoening die ook voor familieleden van belang is.
• Iemand overlijdt tijdens een verkeersongeval. Op papier geregistreerd als verkeersdode. Maar wat als een hartinfarct of hersenbloeding de aanleiding was waardoor iemand de macht over het stuur verloor?
• Een depressieve vrouw wordt dood in bed gevonden naast een lege pillenstrip. Zonder onderzoek geregistreerd als zelfdoding. Bij een door ons uitgevoerde obductie bleek de werkelijke doodsoorzaak een hersenbloeding.

Misschien is de doodsoorzaak dus iets heel anders. Misschien is het zelfs iets erfelijks. En dat wil je wéten.

Onbetrouwbare statistieken en beleid

De doodsoorzaakverklaring die artsen invullen, wordt onderdeel van de CBS-statistiek. Daarmee sturen deze cijfers niet alleen de registratie, maar ook overheidsbeleid.
Wanneer slechts in 2% van de overlijdens wordt onderzocht wat er werkelijk is gebeurd, en foutenpercentages zo hoog liggen, is de betrouwbaarheid van deze cijfers op z’n minst discutabel.

Recht voor nabestaanden: ook particulier mogelijk

Weinig mensen weten dat nabestaanden zelf een obductie kunnen aanvragen. Het is dus niet alleen weggelegd voor uitzonderlijke of forensische gevallen. En het hoeft ook niet via een ziekenhuis te lopen, waar het aantal klinische obducties inmiddels minimaal is.

Het Nationaal Forensisch Onderzoeksbureau, met haar vestiging NFO Caribbean op Curacao, voert onafhankelijke particuliere obducties uit, zodat families zekerheid krijgen over de doodsoorzaak. Steeds meer uitvaartondernemers sluiten zich bij ons aan en informeren nabestaanden actief over deze mogelijkheid.

Onwetendheid en misverstanden

Dat veel mensen een obductie niet overwegen, komt ook door onbekendheid en verkeerde voorstellingen. Zelfs artsen hebben soms een verkeerd beeld en raden het daarom af. Zo leeft nog steeds het idee dat een lichaam na een obductie zwaar verminkt zou zijn, waardoor nabestaanden geen waardig afscheid meer zouden kunnen nemen. Dat is een hardnekkig misverstand.

In werkelijkheid wordt een obductie met grote zorgvuldigheid en respect voor het lichaam uitgevoerd. Het lichaam kan daarna gewoon worden opgebaard en nabestaanden kunnen op een waardige manier afscheid nemen.

Rust voor families, kennis voor de wetenschap

Een obductie biedt nabestaanden duidelijkheid en rust in een emotioneel zware periode. Het geeft inzicht in mogelijke erfelijke risico’s voor toekomstige generaties en voorkomt dat families in onzekerheid achterblijven.

Daarnaast gaat er waardevolle kennis naar de medische wereld, die anders verloren zou gaan. Iedere obductie draagt bij aan beter inzicht in ziektebeelden, complicaties en volksgezondheid.

Nationaal Forensisch Onderzoeksbureau
Ons doel is helder: heel Nederland, én de regio’s waar wij actief zijn – waaronder de Caribbean - moet weten dat obductie mogelijk is, ook particulier buiten het ziekenhuis om. Wij staan nabestaanden bij in dit proces en zorgen dat de juiste expertise wordt ingezet, met oog voor zowel de medische, juridische als de menselijke kant.

Voor meer informatie of interviewverzoeken:
Dr. Frank van de Goot – arts en (forensisch) patholoog
+31 (0)35 820 0347 / info@nfob.nl